طبقه بندی انواع سقف ها در ساخت و ساز با توجه به تکنولوژی مورد استفاده، مصالح مورد استفاده و روش اجرای آن امکان پذیر است.

۱- سقف طاق ضربی

اگرچه این نوع سقف کارایی ندارد و مورد تصویب ضوابط وآیین نامه ها نیست، اما چون هنوز ساختمان های طاق ضربی زیادی وجود دارد، مهندسان و سایرین که در صنعت ساختمان مشغول به کار هستند، باید با این نوع سقف آشنا شوند و نقاط قوت و ضعف آن را شناسایی کنند. اکثر سقف طاق ضربی ساده و ارزان ساخته می شوند، اما به دلیل وزن زیاد و عملکرد ضعیف آنها در هنگام زلزله، غیر قابل اعتماد هستند.

۲- سقف تیرچه بلوک

این نوع سقف یکی از رایج ترین انواع سقف ها می باشد. اجزای سقف تیرچه بلوک شامل تیرها، بلوک های پرکننده و بتنی، آرماتور حرارتی و آرماتور برشی (اتکا) است. در این میان دو جزء اول یعنی تیرچه ها و بلوک های پرکننده از اجزای خاص این نوع سقف هستند. تیرچه بلوک ها با استفاده از مفتول های فلزی، مرکز و میلگرد به شکل پیش ساخته تولید می شوند.

تیرچه ها بر روی تیرهای اصلی بتنی یا سازه فولادی قرار می گیرند و فضاهای بین تیرها با بلوک های سفالی یونولیت یا بتونی پر می شود. علت استفاده از سقف تیرچه بلوک وزن سبک آن است که می تواند در هنگام زلزله مقاومت زیادی از خود نشان دهد. مزیت دوم این نوع سقف مقرون به صرفه بودن آن نسبت به نمونه های دیگر است.

۳- سقف کامپوزیت

این نوع سقف فقط برای سازه های فلزی کاربرد دارد. اجزای آن شامل تیرهای برش (پروفیل لانه زنبوری)، آرماتور، بتن و برشگیر است. از آنجایی که سقف کامپوزیت نیازی به لایه برداری و شمع بندی ندارد، می توان چندین سقف را به طور همزمان بتن ریزی کرد. فقط نباید ورق های قالب بندی و تخته های قالب را زودتر از زمان تعیین شده باز کنید.

۴- سقف عرشه فولادی

در این نوع سقف ها، ورق های فولادی کامپوزیت ذوزنقه ای شکل نزدیک به هم قرار گرفته و نصب می شوند، سیم ها و ناودانی ها نزدیک به هم متصل شده تا سطح فولادی مرکب را تشکیل دهند که همان عرشه فولادی است و در نهایت روی یک سطح با مقدارهای مناسب از بتن پوشانده می شود. از معایب راه اندازی سقف عرشه فولادی جدید می توان به افزایش هزینه آهن و ورق های گالوانیزه مورد استفاده در ساخت آن اشاره کرد.

این نوع سقف در سال های اخیر در ساخت و ساز بسیار رایج شده است. دلیل اصلی استقبال سازندگان و پیمانکاران ساختمانی از این نوع سقف سرعت بالای اجرای آن است. اجزای تشکیل دهنده سقف عرشه فولادی شامل تیرهای جانبی، بست ها، ورق های گالوانیزه ذوزنقه ای، بتن و آرماتور حرارتی می باشد.

البته برخی از مهندسان آرماتور منحنی را در زیر بخش بتنی سقف (داخل مجموعه عرشه فولادی) تعبیه می کنند. در این حالت مهندس طراح از قرار گرفتن صفحه روکش فولادی به عنوان المان کششی مقطعی اجتناب می کند و ورق روکش فولادی را فقط قالب در نظر می گیرد. یکی دیگر از دلایلی که از آن استقبال شد به خاطر بزرگ بودن سقف های عرشه فولادی و ایمنی خوب در هنگام ساخت است. از آنجایی که صفحات را جدا کرده و به سازه چسبانده اند (با وسیله شناور)، یک عرشه فولادی عریض ایجاد می شود که سطح ایمنی بالایی دارد و به تیم مدیریت این اطمینان را می دهد که به فعالیت کاری خود ادامه دهند.

۵- سقف دال بتنی

یکی دیگر از چارچوب های مهندسی رایج در صنعت ساخت و ساز در کشور ما سقف دال بتنی است. یکی از مزیت های اصلی این سقف مقاومت در برابر فشار زیاد در هنگام زلزله و امکان اجرای سقف های بزرگ در ساختمان های تجاری و عمومی است. بسته به تعداد طبقات، میزان مقاومت و وزن سازه که از سقف انتظار داریم، ضخامت سقف دال بتنی متفاوت است.

این نوع سقف به دلیل وزن بیشتر و سرعت اجرای پایین و همچنین هزینه بیشتر کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. اما برخی از مهندسین طراح بیشتر به سقف دال بتنی اعتقاد دارند و از آن در طراحی های خود استفاده می کنند. سیستم های سقف دال بتن آرمه به عنوان ساختمان های مستقر در نیروگاه ها یا مراکز صنعتی بزرگ کاربرد دارند. اجزای تشکیل دهنده این سقف از آرماتور و بتن می باشد.

سقف دال بتنی اصولاً به دو دسته دال های یک طرفه و دو طرفه تقسیم می شود و تفاوت این دو نوع دال در درجه و جهت آرماتوربندی آنها است. عاملی که دال یک طرفه را از دال دو طرفه جدا می کند، نسبت ارتفاع به عرض آن است؛ بنابراین اگر نسبت طول دال به عرض کمتر از 2 باشد، این دال یک طرفه و در غیر این صورت دو طرفه در نظر گرفته شده و بر اساس طراحی انجام می شود.

صفحه یک طرفه فقط باید در جهت طولی و صفحه دو طرفه در هر دو جهت تنظیم شود. در سازه بتنی نقشه ها با ایجاد علامت موقت با شکل دادن به کل سطح سقف و سپس آرماتوربندی و ریخته گری در جای خود ساخته می شود. لازم است قالب ها را تا زمانی که بتن حداقل سفت نشده باز نکنیم.

از دال ها به عنوان سازه های فلزی پیش ساخته نیز استفاده می شود. بدین ترتیب که با اندازه گیری دقیق تیرهای موجود، دال های نواری در کارخانه در ابعاد مساوی ساخته شده و سپس به محل مورد نظر برده شده و در سطح معین نصب می شوند. این دال های یا به صورت پیش ساخته یا عادی تولید می شوند.

۶- سقف تیر دال

سقف تیر دال شبیه سقف کامپوزیت بوده با این تفاوت که تیرهای جانبی آن از بتن است. سقف تیر دال در اسکلت فلزی بصورت پیش ساخته و در اسکلت بتنی بصورت درجا ساخته و اجرا می شوند.نام دیگر سقف تیر دال پیش ساخته را «T» می گویند؛ زیرا سطح مقطع آن شبیه به دو حرف انگلیسی T مجاور هم است.

۷- سقف کوبیاکس

این نوع سقف که اخیراً در ساخت و سازهای ساختمان ایرانی معرفی شده، از نظر ساختاری شبیه به کاشی دو طرفه بوده، اما تفاوت هایی نیز دارد. به عنوان مثال یک الگوی سبک در ضخامت دال های توخالی قرار می دهند تا از پر شدن معرف بتن آن قسمت جلوگیری کنند.

کاری که این گوی‌های توخالی سبک انجام می ‌دهند شبیه کاری است که بلوک‌های پرکننده برای تیرها می کنند. به عبارت دیگر از پر شدن بتن در فضایی که نیاز ندارد جلوگیری می کند. شکل این توپ شبیه یک توپ فوتبال کم باد است که با دست از بالا به پایین آن را فشار دهند.

این توپ ها در فضای بین شبکه تقویت کننده (شبکه آرماتور) بالا و پایین قرار می گیرند. برای اینکه گوی ها به ترتیب و پشت سر هم در کنار یکدیگر قرار گیرند، آنها را در یک قفس فلزی که به صورت خرپایی ساخته شده است، می گذارند. سپس در بین شبکه آرماتور بالا و پایین آن را قرار می دهند. این توپ ها از پلی اتیلن بازیافتی ساخته شده اند. متأسفانه سقف کوبیاکس به دلیل قیمت و زمان بالا نتوانست جایگاه مناسبی در بین سقف های سازه ای در ساخت و ساز ایرانی پیدا کند.

۸- سقف روفیکس

این سقف در واقع یک سقف مرکب است که به جای چوب یا ورق (که به عنوان قالب استفاده می شود) از صفحه فلزی شبکه ای به نام روفیکس به عنوان قالب مقاوم در آن استفاده می کنند.

روفیکس از ورق گالوانیزه با ضخامت 0.7 تا 0.8 میلی متر ساخته شده است. توری روفیکس بتن خالص را به شدت روی خود نگه می دارد و به دلیل ترکیب سیمان و فولاد، مقاومت زیادی برای تحمل بار روی سقف دارد. فاصله بین تیرهای جانبی می تواند تا 80 سانتی متر باشد زیرا بیشتر از این اندازه باعث ریزش روفیکس در هنگام بتن ریزی می شود.

دو نکته مهم در ساخت سقف روفیکس: اول اینکه نسبت آب به بتن نباید خیلی زیاد باشد، یعنی بتن شل نباشد.

دوم، از تجمع بتن در یک نقطه جلوگیری کنید، زیرا روفیکس ممکن است در اثر بارهای سنگین ترک بخورد یا بشکند.

اجزای تشکیل دهنده این نوع سقف شامل آرماتور، روفیکس و بتن است. از مزایای این سقف سادگی روش اجرا و سرعت بالای کار را می توان بیان کرد، اما از آنجایی که روفیکس یک قالب گیری بادوام است، به عنوان یک ماده سقف مصرفی محسوب می شود و بر این اساس هزینه آن اندکی افزایش می یابد.

۹- سقف پیش تنیده

از جدیدترین سقف هایی که به تازگی وارد صنعت ساختمان سازی در ایران شده سقف پیش تنیده است. در این نوع سقف با استفاده از کابل ها و نحوه قرارگیری آنها بر روی دال های بتنی سقف، قبل از دست زدن به سازه، یک مقاومت فشاری اولیه در ناحیه کششی دال بتنی ایجاد می شود تا بعداً ترک نخورد. در نتیجه استفاده از حداکثر ظرفیت باربری بتن و کاهش ابعاد و دو بعدی حاصله است (مثلاً آویز تیر را بردارید).

۱۰- سقف کرومیت

تیرهای کرومیت ماده ای مشابه تیرهای بتنی هستند و از تیرها و دنده های فولادی برش خورده، خم شده و مونتاژ تشکیل شده اند. مزیت اصلی سقف تیرچه کرومیت امکان ایجاد فضای بیشتر بین تیرهای جانبی برای قرار دادن اجزای پرکننده ارزانتر مانند بلوک های یونولیت، پلی استایرن، بتن سفالی و کاهش هزینه سقف است. نکته کلیدی برای فعال سازی سقف با تیرهای کرومیت رعایت فاصله اصلی تیرها و رابطه صحیح آنهاست تا سازه سقف ترک نخورد و تحت فشار قرار نگیرد.

۱۱- سقف وافل

سقف های وافل سازه هایی به شکل گلدان هستند که نیازی به میلگرد ندارند، همانطور که تیرهای جانبی متصل به تیر اصلی با فاصله استاندارد از یکدیگر قرار دارند.

مزیت استفاده از سقف وافل جدید در ساخت و سازهای عمومی، کاهش استفاده از بتن و در نتیجه کاهش وزن سقف و ساختمان است که به استحکام سازه در طول زمان کمک می کند.